Διαθλαστικές Ανωμαλίες

Μυωπία

Μυωπία λέγεται η διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, κατά την οποία οι ακτίνες του φωτός δεν συγκεντρώνονται στον αμφιβληστροειδή, όπως είναι το φυσιολογικό, αλλά μπροστά από αυτόν.
Η μυωπία μπορεί να οφείλεται σε αυξημένο προσθιοπίσθιο άξονα του ματιού (αξονική μυωπία) ή σε αυξημένη διαθλαστική δύναμη του ματιού (διαθλαστική μυωπία) ή σε συνδυασμό και των δύο.
Διαθλαστική μυωπία εκδηλώνεται, όταν ο κερατοειδής (το πρόσθιο διαφανές τμήμα του ματιού) είναι περισσότερο κυρτός ή όταν καταστάσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και ο αρχόμενος καταρράκτης αυξήσουν τη διαθλαστική δύναμη του κρυσταλλοειδούς φακού.
Οι μεγάλες μυωπίες (άνω των 6 βαθμών) είναι συνήθως αξονικές και η εξέλιξη της μυωπίας σταματά με την ολοκλήρωση της σωματικής ανάπτυξης. Εμφάνιση ή τυχόν επιδείνωση της ήδη υπάρχουσας μυωπίας σε προχωρημένη ηλικία συνήθως οφείλεται σε σκλήρυνση του πυρήνα του φακού και αρχόμενο καταρράκτη.
Η διόρθωση της μυωπίας γίνεται με τη χρήση γυαλιών, φακών επαφής ή, εφόσον έχει σταθεροποιηθεί, με διαθλαστική επέμβαση.

Αστιγματισμός

Στον αστιγματισμό η διαθλαστική δύναμη του ματιού δεν είναι η ίδια σε όλους τους άξονες, με αποτέλεσμα παραμόρφωση που επηρεάζει τόσο την κοντινή όσο και τη μακρινή όραση.
Συνήθως οφείλεται σε διαταραχές του σχήματος του κερατοειδούς και σπανιότερα του φακού.
Ο αστιγματισμός παραμένει γενικά σταθερός κατά τη διάρκεια τη ζωής. Οποιαδήποτε σημαντική μεταβολή στον τύπο ή τους βαθμούς μπορεί να υποκρύπτει κάποια άλλη σοβαρότερη νόσο και πρέπει να διερευνάται προσεκτικά.
Τα συμπτώματα του αστιγματισμού περιλαμβάνουν θόλωση της όρασης και γρήγορη κόπωση των ματιών σε εργασίες που απαιτούν συγκέντρωση, όπως ανάγνωση, οδήγηση, χρήση υπολογιστή κλπ.
Η αντιμετώπιση γίνεται με τη χρήση γυαλιών ή ειδικών φακών επαφής, ή με διαθλαστική επέμβαση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, κατά τις οποίες οι βαθμοί του αστιγματισμού είναι υψηλοί, είναι δυνατόν ο οφθαλμίατρος να μη χορηγήσει την πλήρη διόρθωση του αστιγματισμού, ιδιαίτερα αν ο ασθενής δεν έχει ξαναχρησιμοποιήσει αστιγματικούς φακούς. Ο λόγος είναι ότι, παρόλο που με τη χορήγηση όλων των βαθμών για κάθε μάτι χωριστά επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή οξύτητα, στην πράξη δημιουργείται ανισοεικονία, η οποία μπορεί να μην είναι ανεκτή από τον ασθενή.

Υπερμετρωπία

Υπερμετρωπία λέγεται η διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, κατά την οποία οι ακτίνες του φωτός δεν συγκεντρώνονται στον αμφιβληστροειδή, όπως είναι το φυσιολογικό, αλλά πίσω από αυτόν.
Η υπερμετρωπία μπορεί να οφείλεται σε μικρό προσθιοπίσθιο άξονα του ματιού ή σε μικρή διαθλαστική δύναμη του ματιού ή σε συνδυασμό και των δύο.
Στα πρώτα χρόνια της ζωής είναι φυσιολογικό να υπάρχει κάποιου βαθμού υπερμετρωπία, λόγω του μικρού μεγέθους του ματιού. Με τη πρόοδο όμως της ηλικίας και την ανάπτυξη του σώματος η υπερμετρωπία αυτή φυσιολογικά εξαλείφεται.
Τα συμπτώματα της υπερμετρωπίας διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία.
Στα παιδιά το εύρος προσαρμογής είναι μεγάλο και δεν παρατηρείται μείωση της όρασης, παρά μόνον όταν η υπερμετρωπία είναι πολύ υψηλή. Επειδή όμως υπάρχει άμεση σχέση προσαρμογής και σύγκλισης των ματιών (εγγύς αντανακλαστικό), η υπερμετρωπία είναι δυνατό να προδιαθέσει για συγκλίνοντα στραβισμό, καθιστώντας έτσι επιτακτική την ανάγκη για σχολαστική διερεύνηση κάθε διαθλαστικού προβλήματος από ειδικευμένο οφθαλμίατρο.
Στους νεαρούς ενήλικες η υπερμετρωπία εκδηλώνεται είτε με μείωση της κοντινής όρασης είτε με συμπτώματα κόπωσης μετά από παρατεταμένη οπτική εργασία.
Σε μεγαλύτερα άτομα η μείωση της κοντινής όρασης είναι το πρωτεύον σύμπτωμα και επεκτείνεται προοδευτικά και στη μακρινή όραση.
Η αντιμετώπιση της υπερμετρωπίας εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς και από την παρουσία και το είδος των συμπτωμάτων.

Πρεσβυωπία

Η πρεσβυωπία είναι μια κατάσταση που συμπεριλαμβάνεται στη διαδικασία φυσιολογικής γήρανσης του οργανισμού. Με την πρόοδο της ηλικίας ο φακός του ματιού χάνει την ελαστικότητά του και δεν είναι δυνατό να προσαρμοστεί στις ανάγκες της κοντινής όρασης. Η διαδικασία αυτή είναι συνεχής και ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής, αλλά αρχίζει να γίνεται αισθητή συνήθως μετά την ηλικία των 40.
Ο πιο απλός τρόπος αντιμετώπισης της πρεσβυωπίας είναι η χρήση πρεσβυωπικών γυαλιών, όποτε αυτή απαιτείται. Αν το άτομο φορά ήδη γυαλιά και για τη μακρινή όραση, οι δύο συνταγές μπορούν να συνδυαστούν σε ένα ζευγάρι γυαλιών (π.χ. πολυεστιακά).
Πλέον με τη νέα laser τεχνική διόρθωσης (intracor), μπορούν να διορθωθούν ορισμένοι τύποι πρεσβυωπίας.